İçeriğe atla

İlaçlar — A–B

Baş harfi A–B aralığında olan ilaçlar

← Ana sayfa

Adenozin

Konsantrasyon birimi: mg/mL
Doz şeması: 0.05–0.3 mg/kg/doz • maks 12 mg
Doz2.00 mg0.67 mL
Üst sınır12.00 mg/doz
Hızlı IV bolus 1–2 sn; ardından 5–10 mL SF yıkama. İlk doz genelde 0.1 mg/kg (maks 6 mg); etkisizse 1–2 dk arayla 0.2 mg/kg (maks 12 mg). Alternatif: 0.05–0.1 mg/kg ile başlayıp 0.05–0.1 mg/kg artışlarla 0.3 mg/kg’a (veya 12 mg’a) kadar artır. Merkezi hatla uygulamada daha düşük başlangıç; kalp transplantlılarda ~0.025 mg/kg önerilir.
  • Uygulama hızlı bolus (1–2 sn) + hemen SF yıkama; stopcock ile iki enjektör tekniği önerilir.
  • Mümkünse gövdeye yakın periferik/merkezi hat; distal hatlarda etkisizlik olabilir.
  • ECG/SpO₂/TA monitörizasyonu zorunlu; etkisizse senkron kardiyoversiyon hazırlığı yap.
  • Bronkospastik hastalıkta (özellikle astım) kaçının.
  • İlaç etkileşimleri: Dipiridamol adenosin etkisini artırır (daha düşük doz düşün); metilksantinler (kafein/teofilin/aminofilin) antagonize eder.
  • Pre-eksitasyonlu AF/Flutter (örn. WPW + AF) gibi düzensiz geniş QRS taşikardilerde **kullanmayın** (Ventriküler fibrilasyon riski).
Böbrek yetmezliği
  • Doz ayarlaması gerekmiyor; renal eliminasyonla atılmaz.
Karaciğer yetmezliği
  • Doz ayarlaması gerekmiyor; hepatik eliminasyonla atılmaz.

Adrenalin (Epinefrin)

Konsantrasyon birimi: mg/mL
Doz şeması: 0.01 mg/kg/doz • maks 0.3 mg
Doz0.20 mg0.20 mL
Üst sınır0.30 mg/doz
Anterolateral uyluk; 1 mg/mL çözeltiden 0.01 mL/kg. 5–15 dakikada bir, çoğu olguda ≤3 doz; gerekirse daha fazla doz verilebilir.
  • Enjeksiyon formları artık oranla etiketlenmiyor: 1:1000 = 1 mg/mL; 1:10.000 = 0.1 mg/mL.
  • Anafilakside parenteral uygulamada tercih IM (anterolateral uyluk); SUBQ emilim yavaş ve güvenilmez.
  • KPR’de IV/IO tercih edilir; ETT yolunda daha yüksek doz gerekir ve hemodinamik yan etkiler nedeniyle mümkün olan ilk fırsatta IV/IO’ya geç.
  • Krup: L-epinefrin 1 mg/mL ile 0.5 mL/kg (maks 5 mL) nebülize; 5 mL L-epinefrin (1 mg/mL) ≈ 0.5 mL %2.25 rasemik epinefrin.
  • İnfüzyonlarda ~0.3 mcg/kg/dk altı beta, üzeri alfa etkileri baskın olabilir; klinik yanıta göre titre et.
  • Nezaldekonjestan 1 mg/mL epinefrin preparatları anafilaksi tedavisi için ONAYLI DEĞİLDİR; ‘Neffy’ gibi konsantre intranazal epinefrin anafilaksi içindir.
Böbrek yetmezliği
  • Üretici böbrek yetmezliğinde belirgin doz ayarlaması bildirmemiştir.
Karaciğer yetmezliği
  • Üretici karaciğer yetmezliğinde belirgin doz ayarlaması bildirmemiştir.

Aktif kömür (Activated charcoal)

Konsantrasyon birimi: mg/mL
Doz şeması: 500–1000 mg/kg/doz
Doz15000.00 mg72.00 mL
İlk tercih mümkünse ilk 1 saatte. 0.5–1 g/kg yaklaşımı yaygın olmakla birlikte güçlü bilimsel dayanak sınırlıdır; bazı etiketlerde 1 g/kg yer alır. Klinik uygunluk ve zehir danışma önerisi esastır.
  • Akut zehirlenmede ilk 1 saat içinde en etkilidir; >1 saatte seçilmiş olgularda yine düşünülebilir.
  • Rutin katartik (sorbitol dâhil) önerilmez; verilecekse tek dozla sınırlayın.
  • Aspirasyon riski: korunmamış hava yolu olan veya bilinç bozukluğu bulunan hastada entübasyon olmadan vermeyin.
  • Aşağıdaki ajanlarda etkisizdir/zararlı olabilir: siyanür, demir, etanol, metanol, lityum; kostik ve hidrokarbon alımlarında kaçının.
  • Çoklu doz aktif kömür (MDAC) yalnızca yaşamı tehdit eden karbamazepin, dapson, fenobarbital, kinin, teofilin gibi alımlarda düşünülmelidir.
  • Uygulama öncesi barsak seslerini kontrol edin; bulantı-kusma için IV antiemetik gerekebilir.
  • Neonat/infantlarda sorbitol içeren formlarda hipernatremik dehidratasyon riski; bazı formlar benzil alkol/propilen glikol içerebilir.
Böbrek yetmezliği
  • Sistemik emilim yok; doz ayarı gerekmez.
Karaciğer yetmezliği
  • Sistemik emilim yok; doz ayarı gerekmez.

Albendazol

Konsantrasyon birimi: mg/mL
Doz şeması: 400 mg/doz
Doz400.00 mg20.00 mL
Tek doz; gerekirse kıl kurdu/yuvarlak solucan eşlik ediyorsa temaslı tedavisi düşün.
  • Sistemik enfeksiyonda **yağlı öğünle** birlikte verildiğinde emilim belirgin artar; intraluminal enfeksiyonda aç karnına verilebilir.
  • Uzun/kür tedavilerde LFT ve hemogram: başlangıçta ve 2 haftada bir; LFT >2×ULN olursa kesmeyi düşün.
  • Gebelik: 1. trimesterde kaçın. Üreme çağında gebelik testi ve **etkin kontrasepsiyon**.
  • Nörosistiserkozda antiparaziter tedavi öncesi steroid; intraoküler kist ihtimalinde fundus değerlendirmesi.
Böbrek yetmezliği
  • Doz ayarı beklenmez (aktif metabolitin renal atılımı <%1).
Karaciğer yetmezliği
  • Temkinli kullan; hepatotoksisite riski. LFT yükselirse tedaviyi kesmeyi düşün.

Aldactazide (Spironolakton + Hidroklorotiyazid)

Konsantrasyon birimi: mg/mL
Doz şeması: 1.5–1.5 mg/kg/doz
Doz30.00 mg6.00 mL
Günlük doz sayısı2 doz (q12h)
Günlük toplam60.00 mg (12.00 mL)
Sınırlı veri; klinikte kullanılmakta. Dozlar toplam değil, her bir bileşen (HCTZ ve spironolakton) içindir.
  • Ürün eşit mg oranında iki bileşen (spironolakton + hidroklorotiyazid) içerir; yazılan tüm mg/kg ve mg/gün değerleri her bir bileşen içindir, toplam için değil.
  • Yanıt yetersizse (özellikle daha yüksek HCTZ dozu gerekiyorsa) kombine ürün yerine tek-bileşenli formlar kullanılarak ayrı ayrı titrasyon yapılmalıdır.
  • Spironolakton: Hiperkalemi riski — serum potasyum, kreatinin/BUN yakından izlenmeli; potasyumdan zengin gıdalar ve potasyum içeren tuz ikamelerinden kaçının.
  • Hidroklorotiyazid: Hiponatremi/hipokalemi, fotosensitivite, geçici miyopi/açı kapanması glokomu riski; elektrolitleri izleyin.
  • Tabletler gerektiğinde yarım/çeyrek bölünebilir; yeni UI birim-doz seçicide mg karşılığı adet olarak gösterilir (örn. 75 mg → 1.5 tablet).
Böbrek yetmezliği
  • Anüri, akut böbrek yetmezliği veya belirgin renal ekskresyon bozukluğunda kontrendikedir.
  • HCTZ böbrekten atılır: orta böbrek yetmezliğinde doz azaltımı (yaklaşık %50–100 arası) düşünülebilir; ağır yetmezlikte kaçınılır.
  • Spironolakton böbrekten önemli ölçüde atılır: orta yetmezlikte doz aralığı 12–24 saatte bir olacak şekilde uzatılabilir; ağır yetmezlikte kaçınılır; potasyumu yakından izleyin.
Karaciğer yetmezliği
  • Akut veya ağır hepatik yetmezlikte kontrendikedir; hafif-orta yetmezlikte dikkat (elektrolit bozuklukları ensefalopatiyi tetikleyebilir).

Allopürinol

Konsantrasyon birimi: mg/mL
Doz şeması: 10–10 mg/kg/gün • maks 800 mg/gün
Günlük toplam200.00 mg (10.00 mL)
Üst sınır800.00 mg/gün
Günlük doz sayısı3 doz (q8h)
Doz başına66.67 mg3.33 mL
Alternatif: 50–100 mg/m² her 8–12 saatte (maks 800 mg/gün). Kemoterapiden 1–3 gün önce başla; 3–7 gün sonra kesilebilir.
  • HLA-B*58:01 aleli (özellikle Koreli ≥Evre 3 KBH, Han Çinli, Tay kökenli) varsa SCAR/DRESS riski ↑; yüksek riskte taramayı düşün.
  • TLS profilaksisinde **agresif hidrasyon**; kemoterapiden 1–3 gün önce başla, 3–7 gün sonra kesilebilir.
  • Cilt döküntüsü, ateş, hepatit, eozinofili gelişirse **derhal kes** (DRESS/SCAR olasılığı).
  • Tabletler öğünle alınabilir; günlük toplam doz >300 mg ise **bölerek** ver toleransı artır.
  • Azatiyoprin/6-merkaptopürin ile **ciddi miyelosupresyon** riski: 6-MP/AZA dozunu genelde **%25–33’e düşür**, kan sayımı ve ilaç düzeyleriyle yakından izle.
Böbrek yetmezliği
  • Genel: GFR 30–50 → ~%50; GFR 10–29 → ~%50; GFR <10 → ~%30 doz.
  • Hemodiyaliz/PD: ~%30; CRRT: ~%50 (kurumsal protokole göre titrasyon).
  • TLS’de böbrek yetmezliğinde sıklıkla ≥%50 azaltım tercih edilir (klinik ve ürik asit izlemi ile).
Karaciğer yetmezliği
  • Başlangıçta belirgin pediatrik ayarlama yok; hepatotoksisite şüphesinde **kalıcı olarak kes**.

Alprostadil (PGE₁)

Konsantrasyon birimi: mg/mL
Doz şeması: 0.003–0.4 mcg/kg/dk
Ayar0.02 mcg/kg/dk
İnfüzyon hızı0.02 mg/saat (2.40 mL/saat)
24 saatte toplam0.58 mg (57.60 mL)
Başlangıç genelde 0.01–0.05 mcg/kg/dk; klinik yanıta göre **en düşük etkili hız**a inin. Birçok kaynakta üst sınır 0.4 mcg/kg/dk.
  • Duktusa bağımlı konjenital kalp hastalıklarında duktus açıklığını sürdürmek için **en düşük etkili hız** kullanılır; hedefe ulaşıldıktan sonra kademeli azaltın.
  • Yenidoğanda apne, bradikardi, hipotansiyon sık görülebilir; özellikle düşük doğum ağırlığında solunum desteği hazırlıklı olun.
  • Uzun kullanımda (günler) gastrik çıkış obstrüksiyonu, kortikal hiperostoz, ödem/hipotansiyon bildirilmiştir; mümkün olan **en kısa süre** kullanın.
  • İnfüzyon santral/umbilikal hat tercih edilir. Konsantrasyonu pompa hassasiyetine ve klinik ihtiyaca göre seçin (5–20 mcg/mL pratik).
  • Taşıyıcı/solüsyonda **benzil alkol** varlığını kontrol edin (yenidoğanda toksisite riski).
Böbrek yetmezliği
  • Belirgin doz ayarı beklenmez; PGE₁ akciğer dolaşımında hızla inaktive olur.
Karaciğer yetmezliği
  • Belirgin pediatrik ayarlama bildirilmiyor; klinik yanıta göre titrasyon.

Amfoterisin B (lipozomal)

Konsantrasyon birimi: mg/mL
Doz şeması: 3–5 mg/kg/gün
Günlük toplam80.00 mg (20.00 mL)
Günlük doz sayısı1 doz (q24h)
Doz başına80.00 mg20.00 mL
Günde tek doz; genelde 1–2 saatte IV infüze edilir.
  • Bu kart LİPOZOMAL amfoterisin B (AmBisome) içindir; konvansiyonel deoksikolat forma eşdeğer DEĞİLDİR ve dozları farklıdır.
  • Günlük tek doz IV; infüzyon süresi ~1–2 saat. Hat **yalnız D5W** ile hazırlanır/seyreltilir; NS ile karıştırmayın.
  • İnfüzyon reaksiyonlarını azaltmak için asetaminofen, difenhidramin ve/veya hidrokortizon premedikasyonu düşünülebilir; rigorda meperidin verilebilir.
  • Nefrotoksisite riskini azaltmak için yeterli hidrasyon sağlayın; eşzamanlı nefrotoksik ilaçlardan kaçının.
  • Elektrolitleri (özellikle K⁺, Mg²⁺) ve böbrek fonksiyonlarını yakından izleyin.
Böbrek yetmezliği
  • Hafif–ağır böbrek yetmezliğinde genelde **doz ayarı gerekmez**; hemodiyalizle anlamlı temizlenmez.
Karaciğer yetmezliği
  • Üreticide çocuklar için belirgin ayar önerisi yok; klinik yanıta göre izlem.

Amikasin

Konsantrasyon birimi: mg/mL
Doz şeması: 15–30 mg/kg/doz • maks 1500 mg
Doz400.00 mg80.00 mL
Günlük doz sayısı1 doz (q24h)
Üst sınır1500.00 mg/doz
Günlük toplam400.00 mg (80.00 mL)
IV/IM q24s 15–30 mg/kg (şiddetli enfeksiyon/KF’de 30–35 mg/kg düşünülebilir). **TDM** ile ayarla.
  • High-alert: aminoglikozid → oto/nefrotoksisite & nöromüsküler blok riski. **Terapötik ilaç düzeyi izlemi (TDM)** zorunludur.
  • İnfüzyon 30–60 dakikada IV verilir. Mümkünse aynı hatta penisilin/sefalosporin verilmez.
  • Genel TDM hedefleri: tepe 20–40 mg/L (kistik fibrozda 40–80 mg/L); çukur <1–2 mg/L (konvansiyonelde <5 mg/L).
  • Eş zamanlı güçlü diüretik ve diğer oto/nefrotoksik ajanlardan kaçın. Böbrek fonksiyonu ve işitme (audiometri) izle.
  • Kistik fibroz, şiddetli hastalık veya MIC yüksekliğinde daha yüksek tek dozlar gerekebilir; **kurum protokolünü** izle.
Böbrek yetmezliği
  • Uzatılmış aralık örneği (merkez protokolüne göre bireyselleştir): ilk 15–20 mg/kg; CrCl ≥60: q24s, 40–<60: q36s, 20–<40: q48s; <20: düzeylere göre bireyselleştir.
  • Hemodiyaliz: 5–12.5 mg/kg tek doz, düzeylere göre tekrar; periton diyalizi/CRRT: 7.5–25 mg/kg, aralığı düzeylere göre ayarla.
  • Neonatlarda idrar çıkışı <1 mL/kg/s veya SCr artışı varsa planlı doz yerine **tek doz + yakın düzey izlemi** düşün.
Karaciğer yetmezliği
  • Üretici özel ayarlama belirtmez; genelde karaciğer yetmezliğinde standart doz (TDM ile) kullanılır.

Aminofilin (Aminophylline)

Konsantrasyon birimi: mg/mL
Doz şeması: 5–6 mg/kg/doz
Doz114.00 mg22.80 mL
Son 24 saatte aminofilin/teofilin almamış hastada. Son 24 saatte aldıysa düzey bakmadan yükleme **yapmayın**; (C_hedef − C_ölçülen) × 0.5 L/kg formülüyle hesaplanır.
  • Tüm dozlar **aminofilin** cinsindendir; klinik izlem **serum teofilin** düzeylerine göre yapılır (hedef çoğu durumda ~10 mcg/mL).
  • Akut astım atağında **rutin** kullanımı önerilmez; kılavuzlar lehine değil.
  • Yükleme dozu genelde **30 dakikada** infüze edilir (neonatal 15–30 dk).
  • İlaç etkileşimleri ve ateş/klirens değişikliklerinde düzeyleri sık izleyin; toksisite bulgularında (bulantı, kusma, tremor, aritmi, nörolojik belirtiler) dozu/inf. hızını ayarlayın.
Böbrek yetmezliği
  • Neonatlarda azalmış böbrek fonksiyonunda **doz azaltımı** ve **sık serum teofilin izlemi** gerekir (neonatlarda dozun ~%50’si idrarla değişmeden atılır).
  • ≥3 ay infant/çocuk/adölesanda genelde ek ayar gerekmez; klinik ve düzeyle titrasyon yapın.
Karaciğer yetmezliği
  • İnfüzyona temkinli başlayın (örn. **0.25 mg/kg/saat**) ve sık düzey izlemi yapın; kurum politikasına göre **maks 500 mg/gün** sınırlarını dikkate alın.

Amiodaron

Konsantrasyon birimi: mg/mL
Doz şeması: 5–5 mg/kg/doz • maks 300 mg
Doz100.00 mg55.56 mL
Üst sınır300.00 mg/doz
Gerekirse 2 kez tekrarlanabilir; **toplam akut ≤15 mg/kg**.
  • Perfüzan ritimde yüklemeyi tercihen **~60 dakikada** ver; hipotansiyon/bradikardide hızı yavaşlat.
  • Uzun (>2 s) infüzyonlarda **cam/poliolefin** torba & set; mümkünse **non-PVC** materyal kullan.
  • Seyreltme çoğu ürünle **yalnız D5W** ile önerilir; heparin hattı ve bazı solüsyonlarla inkompatibilite olabilir — hatları yıka.
  • Vezikan: ekstravazasyonda infüzyonu durdur, aspire et; ılık kompres; gerekirse hiyalüronidaz.
  • QT uzatan ilaçlarla birlikte torsades riski; **K/Mg/Ca** düzelt ve **QTc**’yi izle.
  • Uzun infüzyonlarda hat/inline **0.22 µm filtre** kullanımı üretici tarafından önerilebilir.
Böbrek yetmezliği
  • Doz ayarlaması gerekmiyor.
  • Hemodiyaliz/periton diyalizi ile anlamlı uzaklaştırılmaz.
Karaciğer yetmezliği
  • Belirgin yetmezlikte doz azaltımı düşünün; **LFT** yükselirse azalt/ara ver.
  • Yakın **LFT** ve **QTc** izle.

Amlodipin

Konsantrasyon birimi: mg/mL
Doz şeması: 0.1–0.6 mg/kg/doz • maks 5 mg
Doz2.00 mg2.00 mL
Günlük doz sayısı1 doz (q24h)
Üst sınır5.00 mg/doz
Günlük toplam2.00 mg (2.00 mL)
Başlangıç 0.1 mg/kg q24s; yanıta/TA’ya göre artır. Maks günlük doz genelde 0.6 mg/kg/gün veya 5 mg/gün (hangisi düşükse).
  • Doz titrasyonunu genelde 7–14 günde bir yapmak uygun.
  • Baş dönmesi, yüz kızarması, periferik ödem sık; dozla ilişkili olabilir.
  • Oral solüsyon/süspansiyon ölçümü için ev kaşığı değil kalibre enjektör/ölçü kabı kullanın.
  • Hepatik yetmezlikte klirens azalabilir → düşük başlangıç ve yavaş titrasyon tercih edin.
Böbrek yetmezliği
  • Doz ayarlaması gerekmez.
Karaciğer yetmezliği
  • Pediatrik özel sayısal kılavuz yok; ağır karaciğer yetmezliğinde eliminasyon uzayabilir. Düşük başlangıç, yavaş titrasyon.

Amoksisilin/klavulanat

Konsantrasyon birimi: mg/mL
Doz şeması: 15–15 mg/kg/doz
Doz300.00 mg3.75 mL
PO **q12s 15 mg/kg/doz** (amoksisilin bileşeni).
  • Doz hesaplaması **amoksisilin** bileşeni üzerinden yapılır.
  • Formülasyon oranları (4:1, 7:1, 14:1/16:1) birbiriyle tam değiştirilebilir değildir; aynı dozda klavulanat yükü farklıdır.
  • Klavulanat ilişkili diyare riskini azaltmak için mümkünse klavulanatı **≤10 mg/kg/gün** (veya **≤125 mg/doz**) ile sınırlayın.
  • Oral süspansiyonu **yemek başlangıcında** verin; şişeyi iyi çalkalayın. Tüp ile verilecekse eşit hacim suyla seyreltip uygun flush uygulayın.
  • 875 mg IR ve XR/ER tabletler küçük çocukta uygun değildir; **CrCl <30 mL/dk**’da IR 875 mg ve XR formlardan kaçının.
Böbrek yetmezliği
  • Standart şemalar (≈20–45 mg/kg/gün): GFR ≥30 → ayarlama yok; 10–29 → 8–20 mg/kg/doz **q12h**; <10 → 8–20 mg/kg/doz **q24h**; HD/PD → 8–20 mg/kg/doz **q24h** ve HD sonrası ek doz.
  • Yüksek doz (80–90 mg/kg/gün): CrCl >30 → ayarlama yok; 10–29 → **20 mg/kg/doz q12h**; <10 → **20 mg/kg/doz q24h**; HD/PD → **20 mg/kg/doz q24h**, HD sonrası ek doz.
  • IR 875 mg ve ER tabletler: **CrCl <30 mL/dk**’da kaçının.
Karaciğer yetmezliği
  • Önceden amoksisilin/klavulanata bağlı **kolestatik hepatit/karaciğer disfonksiyonu** öyküsünde kontrendikedir.
  • Aksi halde belirgin pediatrik doz ayarı yok; LFT ve klinik izlem önerilir.

Ampisilin

Konsantrasyon birimi: mg/mL
Doz şeması: 50–50 mg/kg/doz • maks 1000 mg
Doz1000.00 mg33.33 mL
Günlük doz sayısı2 doz (q12h)
Üst sınır1000.00 mg/doz
Günlük toplam2000.00 mg (66.67 mL)
IV/IM **50 mg/kg/doz q12h** (ampisilin + gentamisin sık kullanılır).
  • IV bolus ≤500 mg: 3–5 dk; >500 mg: 10–15 dk’de verin. Aralıklı infüzyon genelde 10–15 dk.
  • Sıklıkla kullanılan IV konsantrasyonlar ≤30 mg/mL (oda ısısında ~8 saate kadar stabil).
  • IM uygulamada büyük kas kütlesine derin enjeksiyon tercih edin.
  • PO adım tedavide biyoyararlanım nedeniyle amoksisilin genellikle daha uygundur.
  • Aminoglikozidlerle aynı setten birlikte vermekten kaçının (inaktivasyon riski).
  • Listeria/Enterokok kapsayan rejimlerde temel ajandır; kültür/duyarlılık sonucuna göre daraltın.
Böbrek yetmezliği
  • Doz azaltımı gerekir: temel şema 100–200 mg/kg/gün q6h için pratik yaklaşım:
  • • GFR 30–50 mL/dk/1.73m²: ~35 mg/kg/doz **q6h**
  • • GFR 10–29 mL/dk/1.73m²: ~35 mg/kg/doz **q8–12h**
  • • GFR <10 mL/dk/1.73m²: ~35 mg/kg/doz **q12h**
  • • Hemodiyaliz/PD: ~35 mg/kg/doz **q12–24h** (HD sonrası ek doz düşünün)
  • • CRRT: ~35 mg/kg/doz **q6–8h**
Karaciğer yetmezliği
  • Belirgin pediatrik doz ayarı bildirilmemiştir; hepatik yetmezlikte klinik/LFT takibine göre dikkatli kullanın.

Ampisilin–Sulbaktam

Konsantrasyon birimi: mg/mL
Doz şeması: 100–200 mg/kg/gün
Günlük toplam3000.00 mg (150.00 mL)
Günlük doz sayısı4 doz (q6h)
Doz başına750.00 mg37.50 mL
Dozlar **ampisilin** cinsindendir. Bölünmüş q6s. Usual maks: **2000 mg ampisilin/doz**.
  • Formülasyon **2:1 (ampisilin:sulbaktam)**; tüm dozlar ampisilinin mg karşılığıdır.
  • IV uyg.: aralıklı inf. 10–15 dk (kurum politikasına göre). Aminoglikozidle aynı hatta/şırıngada karıştırmayın.
  • Ampisilin döküntüsü (özgül olarak EBV infeksiyonunda) alerjiden ayırt edilmelidir.
  • Oral formlar sultamisilin prodrug içerir; UI tablet/süspansiyon seçiminde **ampisilin eşdeğerini** gösterir.
Böbrek yetmezliği
  • Çocuk/Adölesan: CrCl ≥30 mL/dk/1.73 m² → ayarlama yok.
  • CrCl 15–29 → aralığı **q12h** yapın.
  • CrCl 5–14 → aralığı **q24h** yapın.
  • HD/PD: çoğunlukla **q24h**, HD sonrası ek doz düşünün.
Karaciğer yetmezliği
  • Üretici belirgin pediatrik doz ayarı bildirmez; LFT/klinik izlemle kullanın.

Asetilsistein (N-acetylcysteine, NAC)

Konsantrasyon birimi: mg/mL
Doz şeması: 150–150 mg/kg/1s
Doz3000.00 mg15.00 mL
150 mg/kg, **1 saatte** infüze. Ardından 50 mg/kg/4s ve 100 mg/kg/16s torbaları gelir (toplam 300 mg/kg, 21 s).
  • Asetilsistein **mukolitik** olarak inhalasyonla; **antidot** olarak IV/PO kullanılır.
  • İnhalasyon NAC bronkospazm tetikleyebilir; **reaktif havayolu** olanlarda ilk dozda yakın izlem, gerekirse bronkodilatörle premedikasyon düşünün.
  • IV form yüksek osmolaliteli **%20 (200 mg/mL)** konsantredir; daima uygun dilüsyonla infüze edilir (hazırlık kurum protokolüne göre).
  • IV/PO antidot rejimleri genelde **doz ayarı gerektirmez**; böbrek/karaciğer yetmezliğinde rutin azaltım yoktur.
  • Non-APAP akut karaciğer yetmezliğinde NAC kullanımı **off-label** olup birçok ulusal/kurumsal protokol 72 saatlik rejim uygular; kurum politikasını izleyin.
Böbrek yetmezliği
  • Rutin doz ayarı bildirilmemiş; klinik duruma göre sıvı yükü ve elektrolitler izlenir.
Karaciğer yetmezliği
  • Antidot rejimlerinde **doz azaltımı gerekmez**. Non-APAP akut KC yetmezliğinde 72s infüzyon protokolleri kurum bazında uygulanır.

Asiklovir (Acyclovir)

Konsantrasyon birimi: mg/mL
Doz şeması: 20 mg/kg/doz
Doz400.00 mg80.00 mL
Günlük doz sayısı3 doz (q8h)
Günlük toplam1200.00 mg (240.00 mL)
CNS/dissemine: ≥21 gün; cilt–mukoza: ~14 gün. Hidrasyon + CBC/renal izlem şart.
  • IV infüzyonu **en az 1 saatte** verin; hızlı infüzyon kristalüri/nefrotoksisite riskini artırır.
  • Yeterli hidrasyon sağlayın; idrar çıkışı ve böbrek fonksiyonlarını izleyin.
  • Nefrotoksik eşlik eden ilaçlarla (örn. foscarnet/tenofovir) birlikte dikkat.
  • Nörotoksisite (konfüzyon, tremor, nöbet) özellikle **renal yetmezlikte** görülebilir.
  • Ekstravazasyonda aspirasyon–elevasyon, kuru ılık kompres; gerekirse hiyalüronidaz (flush yapmayın).
  • PO tablet seçenekleri 200/400/800 mg’dır; UI, doz hesaplandıktan sonra **kesirli tablet** miktarını gösterir (örn. 600 mg → 1.5 tablet 400 mg).
Böbrek yetmezliği
  • CrCl >50 mL/dk/1.73 m²: Standart aralık.
  • CrCl 25–50: Aynı doz, aralık **q12h**.
  • CrCl 10–<25: Aynı doz, aralık **q24h**.
  • CrCl <10: **Doz %50**, aralık q24h.
  • Hemodiyaliz: 2.5–5 mg/kg q24h; **diyaliz sonrası** verin.
  • Periton diyalizi: 2.5–5 mg/kg q24h (genelde ek doza gerek yok).
  • CRRT/PIRRT: 5–10 mg/kg q12–24h; klinik duruma ve düzeylere göre titrasyon.
Karaciğer yetmezliği
  • Üreticide spesifik pediatrik ayarlama yok; klinik duruma göre kullanın.

Aspirin (Asetilsalisilik asit)

Konsantrasyon birimi: mg/mL
Doz şeması: 1–5 mg/kg/gün • maks 325 mg/gün
Günlük toplam60.00 mg (3.00 mL)
Üst sınır325.00 mg/gün
Günlük doz sayısı1 doz (q24h)
Doz başına60.00 mg3.00 mL
Genel aralık: **1–5 mg/kg/gün tek doz**. Süre endikasyona göre değişir (uzman rehberine uyun).
  • ⚠️ <18 yaş viral hastalıkta (suçiçeği/grip) **Reye sendromu** riski nedeniyle kullanmayın.
  • Dozlar genelde **IR (hemen salım)** formlar içindir; hızlı etki gerekirse çiğnetilebilir/kırılabilir.
  • Antiplatelet rejimler: tipik aralık **1–5 mg/kg/gün** (tek doz); birçok pediatrik durumda **≤81 mg/gün** tercih edilir.
  • Analjezik/antipiretik kullanım: **10–15 mg/kg/doz q4–6s**; günlük en çok **90 mg/kg/gün** veya **4.000 mg/gün** (hangisi düşükse).
  • GIS kanaması/ülser, ciddi kanama diyatezi, AERD (aspirin duyarlı astım) veya NSAİİ aşırı duyarlılığında kaçının.
  • Düşük doz aspirinin kardiyoprotektif etkisini bazı NSAİİ’ler (özg. ibuprofen) azaltabilir; mümkünse eşzamanlı kullanmayın.
Böbrek yetmezliği
  • Antiplatelet dozlarda genelde **doz ayarı gerekmez**.
  • Analjezik/antiinflamatuvar yüksek dozlarda: **CrCl <10 mL/dk** → kaçının; ≥10 mL/dk → en düşük etkili dozu, en kısa süre.
  • HD/PD/CRRT: antiplatelet dozlarda tipik olarak ayar gerekmez; yüksek dozlardan kaçınılmalıdır.
Karaciğer yetmezliği
  • Ağır karaciğer hastalığında kaçının; diğer durumlarda klinik ve LFT izlemine göre dikkatli kullanın.

Atropin sülfat (Atropine)

Konsantrasyon birimi: mg/mL
Doz şeması: 0.02–0.02 mg/kg/doz • maks 0.5 mg
Doz0.40 mg4.00 mL
Üst sınır0.50 mg/doz
Oksijen+ventilasyon ve adrenalin yetersizse düşün. 5 dk sonra **bir kez** tekrarlanabilir. Kalp naklinde etkisiz/zararlı olabilir.
  • IV dozu **hızlı bolus** verin; **yavaş** IV uygulama paradoksal bradikardiye yol açabilir.
  • Kalp nakli hastalarında (denervasyon) atropin **etkisiz** olabilir; hatta paradoksal ileti bozukluğu yapabilir.
  • Tip II ikinci derece veya üçüncü derece AV blokta güvenilir değildir; geçici pacing düşünülmelidir.
  • Organofosfat/karbamat zehirlenmesinde hedef **sekresyonların kurumasıdır**; midriyazise bakarak erken kesmeyin. **Pralidoksim** mutlaka eşlik etmelidir.
  • Neonatlarda “minimum 0.1 mg” kuralı <5 kg hastalarda **aşırı doz** riski doğurabilir; bu grupta minimum doz uygulamama yaklaşımı bazı kılavuzlarda desteklenir.
  • Bradikardi için ilk basamak her zaman **oksijenasyon/ventilasyon** ve **adrenalin**dir; atropin seçilmiş senaryolarda eklenir.
Böbrek yetmezliği
  • Belirgin doz ayarı önerilmez; ağır böbrek yetmezliğinde etki süresi **uzayabilir**.
Karaciğer yetmezliği
  • Belirgin doz ayarı önerilmez; ağır karaciğer yetmezliğinde etki süresi **uzayabilir**.

Azitromisin

Konsantrasyon birimi: mg/mL
Doz şeması: 10–12 mg/kg/doz • maks 500 mg
Doz200.00 mg5.00 mL
Günlük doz sayısı1 doz (q24h)
Üst sınır500.00 mg/doz
Günlük toplam200.00 mg (5.00 mL)
Gün 1: 10–12 mg/kg; Gün 2–5: 5–6 mg/kg/gün (maks 250 mg/doz).
  • Doz hesaplaması **azitromisin** etkin maddesine göredir.
  • QT uzaması/torsades riski: doğuştan uzun QT, bradikardi, hipokalemi/hipomagnezemi veya QT’yi uzatan ilaçlarla birlikte dikkat.
  • C. difficile ilişkili ishal/kolit riski.
  • 1–2 haftalık neonatlarda IHPS riski; kusma/irritabilite gelişirse değerlendir.
  • Alüminyum/magnezyum içeren antasitler **Cmax**’ı düşürebilir — eşzamanlı alınmamalı (tablet/şase için).
  • Akut bakteriyel rinosinüzit ve AOM’da ampirik makrolid uygunluğu sınırlıdır; direnç oranları nedeniyle ilk seçenek değildir.
  • Kistik fibrozda NTM taraması pozitifse kullanılmamalıdır (makrolid monoterapisi NTM’yi maskeleyebilir).
Böbrek yetmezliği
  • Genellikle doz ayarı gerekmez; **CrCl <10 mL/dk**’da maruziyet artabilir → dikkatle kullan.
  • Hemodiyaliz/PD/CRRT sonrası ek doz gerekmez.
Karaciğer yetmezliği
  • Doz ayarı genelde gerekmez; önceden azitromisine bağlı kolestatik hepatit öyküsünde **kaçının**.
  • Hepatotoksisite bulgularında tedaviyi kesip değerlendirin.

Benzatin Penisilin G

Konsantrasyon birimi: units/mL
Doz şeması: 600000 U/doz
Doz600000.00 U1.00 mL
Tek doz derin IM.
  • Sadece derin IM uygulanır; **IV uygulanmaz** (yanlışlıkla IV ciddi/ölümcül olaylara yol açabilir).
  • Flakonu/şırıngayı oda ısısına getirip yavaş, seyreltmeden derin IM uygula; Z-track/aspirasyon önerilir.
  • Uygun bölge: dorso/ventrogluteal. Anterolateral uyluk önerilmez (kuadriseps fibrozisi riski).
  • Nicolau sendromu riski: yoğun ağrı/solukluk gelişirse durdur.
  • Uzamış kullanımda süperenfeksiyon ve C. difficile koliti olabilir.
Böbrek yetmezliği
  • Üretici belirgin ayarlama belirtmemiştir; klinik duruma göre dikkatle kullan.
Karaciğer yetmezliği
  • Üretici belirgin ayarlama belirtmemiştir.